Về cơ bản, tăng trưởng dân số được quyết định bởi ba yếu tổ: (i) Tỷ lệ sinh, (ii) Tỷ lệ chết, và (iii) Tốc độ di dân, bao gồm cả nhập cư và di cư, như trong công thức sau:
Tăng trưởng dân số = Tỷ lệ sinh – Tỷ lệ chết ± Tốc độ di dân
Trong đó, hai yếu tố đầu tiên cấu thành nên biến động tự nhiên của dân số trong khi yếu tố cuối cùng phản ánh biến động cơ học của dân số. Ở tầm quốc gia, đối với những quốc gia lớn về quy mô như Trung Quốc, biến động cơ học dường như khó có thể gây nên những biển động lớn trong quy mô dân số của nước này. Tuy nhiên, với nhiều quốc gia khác, quá trình di dân có thể tạo ra những tác động lớn và trở nên đặc biệt quan trọng. Quá trình di cư từ Mexico sang Hoa Kỳ hay từ Bắc Phi sang Châu Âu, có thể là những ví dụ tốt minh họa cho điều này, trong khi đó, theo chiều ngược lại quá trình nhập cư đã tạo ra những tác động mạnh mẽ cả về số và chất lượngđối với một số quốc gia Trung Đông giàu có về dầu lửa nhưng dân cư lại quá thưa thớt. Nhìn chung, các quốc gia nghèo với quy mô dân số ngày một phình to, đã trở nên quá tải, đang là những quốc gia phải gánh chịu sức ép nặng nề nhất trong việc làm thế nào đế có thế thực hiện di dân ra nước ngoài (xuất khẩu dân cư). Trong khi đó, nhập cư lại trở nên vô cùng quan trọng đối với các quốc gia giàu có, khi mà tăng trưởng dân số ớ các nước này đang ngày một thấp đi. Nhật Bản cũng như một số quốc gia Bắc và Đông Âu là một trong số các quốc gia có tốc độ tăng trướng dân số thấp nhất thế giới, thậm chi còn tăng trưởng âm.
Biến động dân số thông thường được đề cập thông qua một số chí tiêu cơ bản sau đây:
Tổng tỷ suất sinh chung (TFR): được hiếu là số con sinh sống binh quân của một người phụ nữ trong suốt cả cuộc đời, nếu người phụ nữ đó trong suốt thời kỳ sinh đẻ tuân theo tỷ suấtsinh đặc trưng theo tuổi như quan sát được trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm.
Tỷ suất sinh thô (CBR): là số lượng trẻ em được sinh ra và sống được, trung bình trên 1000 dân trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm.
Tỷ suất chết thô (CDR): là số lượng người chết đi trên 1000 dân trong một khoảng thời gian nhất định, thường là 1 năm.
Tỷ suất chết của trẻ sơ sinh (IMR): được đo bằng số trẻ dưới 1 tuổi chết trên 1.000 trẻ sinh ra sống trong cùng một năm.
Đọc thêm tại:
- http://giatrikinhtehoc.blogspot.com/
- http://giatrikinhtehoc.blogspot.com/2015/04/bat-binh-dang-gioi-o-viet-nam.html
- http://giatrikinhtehoc.blogspot.com/2015/06/tang-truong-dan-so.html
