Những biến cố cơ bản tác động tới nhu cầu sinh con của các gia đình suy cho cùng, lại có những mối liên hệ rất mật thiết tới mục tiêu cuối cùng của quá trình phát triển. Do đó, nhiều chính sách phát triển rõ ràng sẽ trở nên vô cùng quan trọng trong quá trình chuyển đối dân số. Nói cách khác, chính sách dân số, tựu trung lại cùng là để hướng tới các mục tiêu như: loại bỏ nghèo khố tuyệt đối, giảm bất bình đẳng trong thu nhập, mở rộng cơ hội giáo dục, nhất là cho phụ nữ, cung cấp nhiều cơ hội việc làm hơn cho cả nam và nữ, tạo ra các chương trình phúc lợi y tế và sức khỏe, cung cấp nước sạch và điều kiện vệ sinhcho người nghèo, cải thiện điều kiện dinh dưỡng để giảm tỷ lệ tử vong trẻ sơ sinh, mang lại một phương thức cung cấp các dịch vụ xã hội theo cách công bằng nhất đến đại quần chúng nhân dân…
Nghĩa là, cội rễcủa vấn đề dân số tại các quốc gia đang phát triến không phải chỉ là vấn đề về các con số (tốc độ tăng trường dân số, tỷ lệ sinh …), cũng không phải sự thiếu cân nhắc, hay thiếu hợp lý của các gia đình trong quyết định sinh con. Mà hơn thế, “nghèo” và mức sống quá thấp đã hình thành nên những cơ sở hợp lý cho người dân tại các quốc gia này sinh thêm con và hệ quá là quá trình dân số tăng nhanh.
Như vậy, trong dài hạn, ổn định dân số hướng đến những mục tiêu cuối cùng trong quá trình phát triển là vấn đề cốt lõi, nền tảng của các chính sách. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, đổi với các quốc gia đang phát triển, chính phủ cần phải thực thi một cách có hiệu quả các chính sách cụ thể nhằm kiểm soát dân số, nghĩa là kiểm soát và làm giảm tỉ lệ sinh con tại các các quốc gia này. Trong đó, mục tiêu can thiệp của chính sách chủ yếu nhằm vào các nội dung sau đây:
- Can thiệp vào tính chất tự nhiên của quá trình sinh con.
- Tăng chi phí cơ hội của việc sinh con.
- Giảm thu nhập kỳ vọng vào việc sinh con.
- Giảm giá cả hàng hóa thay thế cho việc sinh con.
- Thay đổi sở thích sinh con của các cặp vợ chồng.
Chương trình kế hoạch hóa gia đình như tên gọi của nó chính là biểu hiện tập trung của những nỗ lực chính sách như vậy. Chương trình kế hoạch hóa gia đình bắt đầu nhận được sự quan tâm trên toàn thế giới bắt đầu từ những năm 1950. Ban đầu, phương pháp luận của chương trình này tậptrung chủ yếu tác động vào tỷ lệ sinh con từ phía cung, nghĩa là giả đinh rằng các gia đình mong muốn có ít con hơn nhưng họ đơn giản là không biết làm cách nào đế thực hiện điều đó.
Khi đó, nhiều quốc gia đang phát triển đã sử dụng các quỹ quốc gia và quốc tế để truyền bá lợi ích của việc thu hẹp quy mô gia đình song song với việc cung cấp các biện pháp chủ động phòng tránh thai cho người dân. Indonesia nói riêng và châu Á nói chung được xem là một trong những ví dụ thành công nhất khi thực hiện chương trình này. Tuy nhiên, đối với nhiều quốc gia và khu vực khác ví dụ như Châu Phi cận Sahara hay đặc biệt là các quốc gia Arab giàu có, chương trình kế hoạch hóa gia đình tỏ ra không mấy hiệu quả.
